1. Giữ lửa Võ cổ truyền và góc suy ngẫm từ Võ đài phong trào
Đất Võ, Hai chữ này là niềm tự hào về một di sản văn hóa, một tinh thần thượng võ chảy trong huyết quản của mỗi người con nơi đây. Thế nhưng, tại Quy Nhơn, đằng sau những màn biểu diễn hoành tráng, một thực tế khác vẫn đang diễn ra thầm lặng, nơi ngọn lửa đam mê được thắp lên bằng nguồn lực khá hạn chế. Đó là Võ đài giao lưu phong trào hàng tháng thường được Câu lạc bộ Quy Nhơn Kickfit (223/35 Tây Sơn, Quy Nhơn Nam) tổ chức. Người đứng sau nỗ lực kiên cường ấy là Võ sư Nguyễn Quốc Tiễn người đang là HLV của Trung tâm Võ thuật cổ truyền và cũng là người kiêm luôn phát triển phong trào nhiều bộ môn Võ thuật trên đại bàn tỉnh. Mỗi tháng, Quy Nhơn Kickfit lại trở thành một "sàn đấu thép" mini, thu hút số lượng võ sinh đăng ký đáng kinh ngạc. Tuy nhiên, niềm đam mê rực lửa ấy nhận được sự chia sẻ, động viên của các bậc võ nhân, nhưng lại đối mặt với một thực tế phũ phàng là bài toán kinh phí. Mọi chi phí tổ chức về cơ sở vật chất, nước uống, âm thanh, ánh sáng… đều do ông tự mình xoay sở. Sự hỗ trợ chỉ đến từ vài trăm nghìn đồng của một số phụ huynh, huấn luyện viên hoặc một vài mạnh thường quân quen biết đã góp phần nuôi sống các đợt giao lưu, bóng dáng của các doanh nghiệp có tầm vóc vẫn chưa lộ diện.
"Người dân mê Võ thì nhiều, mà doanh nghiệp mê Võ thì rất khó tìm" Đây là nỗi trăn trở này không chỉ là của riêng Võ sư Nguyễn Quốc Tiễn, mà còn là câu hỏi lớn đặt ra cho tương lai của Võ cổ truyền Bình Định. Phải chăng chúng ta chưa tìm ra đúng đường để biến di sản văn hóa phi vật thể này thành một ngành công nghiệp giải trí, du lịch bền vững và tạo được nguồn thu?
Giao lưu Võ thuật ngày19/10/2025 tại CLB Quy Nhơn Kickfit luôn thu hút gần 100 Võ sinh tham gia
2. Võ đài ký ức huy hoàng và dấu hỏi cho tương lai.
Sự duy trì của Võ đài phong trào tại Câu lạc bộ Quy Nhơn Kickfit và một số võ đường, câu lạc bộ trên địa bàn tỉnh là một minh chứng không thể chối cãi về nhu cầu thực tế của cộng đồng. Võ sư Tiễn chia sẻ những con số ấn tượng về các đợt tổ chức của mình: Có những kỳ, số lượng võ sinh đăng ký lên đến 150 người, với tổng cộng 65 trận thi đấu diễn ra liên tục hơn 5 giờ đồng hồ. Độ tuổi tham gia rất đa dạng, từ các em nhỏ 9 tuổi cho đến những võ sĩ trưởng thành 35 tuổi. Hạng cân cũng trải dài từ dưới 30kg đến 110kg. Có thể nói đây là một sân chơi hệ phong trào được tổ chức với quy mô và cách tổ chức như một giải đấu cấp tỉnh thu nhỏ. Sự phong phú và đông đảo này gợi nhớ về một thời kỳ vàng son của võ đài tại Quy Nhơn nói riêng và các xã trên địa bàn tỉnh nói chung khi võ thuật đã từng là một sản phẩm giải trí đại chúng có khả năng tạo ra nguồn thu nhập cho các "ông Bầu Võ đài".
Tôi đã từng nghe một số Võ sư từng làm bầu sô Võ đài kể lại rằng. “Nếu nói về sự hưởng ứng, phải nhắc lại thập niên 80, 90 và những năm đầu 2000. Khi ấy, các Võ đài được tổ chức trên địa bàn toàn tỉnh luôn là “sự kiện nóng nhất” thời bấy giờ. Mỗi đợt tổ chức dễ dàng thu hút hàng nghìn khán giả mua vé vào cổng, một số giải đấu cấp tỉnh còn tổ chức ngay cả trong sân vận động Quy Nhơn chật kín khán giả. Vé bán hết ngay lập tức, không khí sôi động và cuồng nhiệt vô cùng. Tiền vé thu được đủ để trang trải chi phí, thậm chí còn có dư để bồi dưỡng cho võ sư, võ sĩ, trọng tài”. Võ sư Tiễn ông chia sẻ thêm, mới đây khi tôi được chứng kiến cảnh tượng hy hữu tại Võ đài tổ chức tại Chùa Long Phước vào dịp Tết Ất tỵ, năm 2025. Tôi rất ngỡ ngàng khi hơn 2,000 người chen chút tìm không gian để xem các võ sĩ thi đấu. Ban Tổ chức đã phải dừng lại gần 30 phút để cho các phương tiện lưu thông vì có nhiều bà con dừng phương tiện trên đường để xem thi đấu Võ đài. Hình ảnh đó minh chính sống động chứng tỏ “Võ cổ truyền Bình Định có một thị trường nội tại cực kỳ lớn và có lượng đông đảo khán giả trung thành”.
Trở lại với thực tế các Võ đài phong trào mà đơn cử các sự kiện tổ chức tại Quy Nhơn Kickfit. Mặc dù việc duy trì tổ chức quy tụ một số lượng võ sinh có chất lượng chuyên môn tốt và nhận được nhiều sự hưởng ứng. Tuy nhiên câu lạc bộ đối mặt với rất nhiều khó khăn để tổ chức, chúng tôi phải lo từ cơ sở vật chất, thảm đấu, đèn chiếu sáng, âm thanh, đến nước uống, y tế sơ cấp... tất cả đều phải tự xoay sở. Sự hỗ trợ lớn nhất tôi nhận được là từ tấm lòng của một số phụ huynh, một vài võ sư và một số mạnh thường quân vãng lai, mỗi đợt lúc may mắn cũng nhận được vài trăm đến một triệu đồng, còn bình thường thì được cái tinh thần, nụ cười cái bắt tay và những lời trò chuyện dí dỏm. Tôi thật sự cảm ơn sự ủng hộ của tất cả mọi người, nhưng phải thành thật mà nói khi so với chi phí vận hành thì vẫn như muối bỏ bể. mà cũng rất lạ anh, em nào chơi võ tâm huyết thì lại không được khá giả cho lắm chứ không thì mỗi người một tay cũng sẽ mạnh thôi. Hiện tại chúng tôi rất cần sự quan tâm ở góc độ "vừa phải" của một số doanh nghiệp thì may ra còn có thể cố gắng duy trì lâu hơn còn quy mô hơn nữa thì tôi chưa dám chắc. Tôi luôn trăn trở, không hiểu tại sao rất nhiều sự kiện Võ cổ truyền tỉnh nhà (những chương trình lớn như Võ đài Bình Định hoặc các giải đấu) rất ít các doanh nghiệp quan tâm. Còn đối với Võ đài phong trào tôi nghĩ rằng, hình như các doanh nghiệp họ nhìn thấy rủi ro hoặc không thấy lợi ích thương mại trực tiếp khi hỗ trợ, mặc dù nó đã tạo ra sự hưởng ứng rất lớn từ nhân dân. Đây thật sự là một dấu hỏi lớn trong việc nhìn nhận giá trị thương mại của một di sản văn hóa đang trong quá trình được UNESCO xem xét ghi danh là di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại.
Ở góc độ cá nhân Võ sư Tiễn cho rằng, việc này xuất phát từ tư duy đầu tư ngắn hạn, chỉ nhìn vào hiện tại tạm bợ mà quên đi tiềm năng tái tạo, sự huy hoàng của những thập niên trước. Chúng ta có một di sản phi vật thể tuyệt vời, nhưng muốn thấy được một chương trình biểu diễn võ thuật đặc sắc hoặc các trận đấu Võ đài thì lại phải chờ Nhà nước tổ chức. Điều này vừa khó thu hút được du lịch thường xuyên, vừa làm nguội lạnh tinh thần võ thuật của giới trẻ. Phải chăng ta đang định vị sai giá trị của hoạt động võ thuật trong quần chúng nhân dân? hay chưa nhìn thấy tiềm năng của nó? Chúng ta cần có một cách nhìn tổng quan hơn, đừng nhìn nó chỉ là một buổi thi đấu mà nên có tư duy đây là một hoạt động văn hóa - thể thao đặc trưng của tỉnh nhà, tạo ra một cộng đồng người hâm mộ trung thành, và nếu được khai thác đúng cách, đó là một kênh branding cực kỳ hiệu quả, mang tính nhân văn và bền vững".
Chương trình Đêm Võ đài Bình Định luôn thu hút hàng nghìn khán giả mỗi đêm
3. Tầm nhìn "Công nghiệp Võ": từ sân chơi cộng đồng đến "concert quốc gia"
Từ những khó khăn và trăn trở, Võ sư Nguyễn Quốc Tiễn mở ra một gợi ý về tầm nhìn lớn hơn để Võ cổ truyền Bình Định thành một ngành công nghiệp dịch vụ giải trí đặc trưng. Tại sao ta không biến Võ cổ truyền Bình Định thành một ngành công nghiệp, dịch vụ giải trí mà chỉ quanh quẩn ở góc độ biểu diễn, quảng bá, giới thiệu? Nếu Nhà nước hoặc cá nhân, doanh nghiệp bố trí cho tôi một khu đất, hỗ trợ cho tôi cơ sở vật chất, đảm bảo các điều kiện cho du khách đến trải nghiệm và có một chiến lược dài hơi, tôi sẵn sàng tiên phong để biến Võ cổ truyền Bình Định thành ngành công nghiệp dịch vụ giải trí đặc biệt. Chúng ta phải làm cho du khách thấy rằng, đến Quy Nhơn mà không xem và trải nghiệm Võ cổ truyền là chưa đến Đất Võ. Tư duy phải lớn, định hướng phải rộng để lấy di sản nuôi di sản, chứ cứ miễn phí thì sẽ không bao giờ thấy được cảnh xếp hàng, cảnh cháy vé, cảnh các Võ sư, Võ sĩ các Võ đường, câu lạc bộ ngày đêm khổ luyện để được chờ đến ngày thượng đài. Chúng ta nên nghiên cứu các mô hình hiệu quả của các môn Võ thuật của các nước bạn, chẳng hạn:
* Tại Thái Lan, Muay Thái đã trở thành một ngành Công nghiệp Du lịch và Đào tạo, họ cấp thị thực đặc biệt cho du khách đến tập luyện, họ tổ chức các giải đấu lớn thu phí bản quyền toàn cầu, họ chuyên nghiệp hóa dịch vụ Đào tạo (Tourism-Training), họ biến đất nước của họ thành "trung tâm hành hương" cho người mê Muay Thái trên thế giới… Chúng ta hoàn toàn có thể làm những việc mà họ đã làm để mỗi kỳ Liên hoan quốc tế Võ cổ truyền trở thành một cuộc “Đại hành hương về Đất Võ”.
* Ở Trung Quốc, họ biến Thiếu Lâm Tự trở thành một thương hiệu nổi tiếng toàn cầu, họ thương mại hóa di sản văn hóa và du lịch, họ tạo ra những cuốn phim đặc sắc về cuộc đời, thân thế của các bậc danh sư Võ học, họ khai thác triệt để các địa danh Võ học như Thiếu Lâm Tự, Phật Sơn, Võ Đang… qua hình thức du lịch trọn gói, biểu diễn show lớn, bán sản phẩm lưu niệm gắn thương hiệu võ thuật…. Chúng ta có thể khai thác xây dựng thương hiệu văn hóa Võ Tây Sơn, Võ Bình Định thành một thương hiệu giải trí, điện ảnh, và du lịch đặc thù, cung cấp trải nghiệm độc đáo.
* Đối với Taekwondo của Hàn Quốc, họ tiến hành toàn cầu hóa hệ thống đào tạo và thi đấu, họ quốc tế hóa mạnh mẽ thành môn thể thao Olympic, nguồn thu từ trường đào tạo, bán trang phục và phí tổ chức giải đấu khắp thế giới. Chúng ta cũng có thể tạo ra hệ thống đào tạo Võ cổ truyền Bình Định chuẩn mực, có khả năng mở rộng nhượng quyền thương mại (franchise) ra quốc tế…
Xây dựng "Sản phẩm Du lịch Võ" cho Quy Nhơn: Những quốc gia thành công kể trên đã có cả một quá trình để chuẩn bị và đầu tư qua nhiều giai đoạn. Đối với Quy Nhơn – Thành phố du lịch xanh Asean, mô hình có lẽ hợp lý và có triển vọng nhất được đề xuất chính là "Võ đài trải nghiệm Du lịch Đêm” hoạt động theo hình thức Show Giải trí Đêm định kỳ (2-4 đêm/tuần). Show phải có yếu tố nghệ thuật gắn liền với lịch sử, biểu diễn quyền thuật, binh khí kết hợp với các trận đấu thực sự, để khán giả trả tiền vé và đắm mình trong không khí võ đài Bình Định thực thụ. Ban ngày thì nên cung cấp các tour tham quan võ đường, tổ chức các lớp học “Thử làm binh sĩ, võ sĩ Tây Sơn” ngắn hạn (1-2 giờ) cho du khách quốc tế và nội địa. Dịch vụ phụ trợ nên phát triển các cửa hàng lưu niệm bán các sản phẩm gắn liền với thương hiệu Võ cổ truyền Bình Định (trang phục, binh khí mô phỏng, đồ thủ công, thuốc võ...).
Muay Thái bộ môn Võ thuật đóng góp nguồn thu từ các dịch vụ du lịch rất lớn cho Thái Lan
4. Cần tìm nhà đầu tư phải “ra tấm ra miếng”
Võ sư Tiễn bày tỏ nguyện vọng sâu sắc nhất, hướng tới các nhà đầu tư chiến lược, những người có thể nhìn thấy tiềm năng thực sự của di sản văn hóa này. Khó khăn về tổ chức của Võ đài phong trào như các khoản hỗ trợ vài trăm nghìn chỉ giúp chúng tôi mua nước. Hoặc lớn hơn là sự hỗ trợ của một số ít doanh nghiệp tại các chương trình, giải đấu có thể gọi là “cứu đói, tạm thời”. Muốn biến tâm huyết của di sản bao thế hệ Võ nhân này thành niềm tự hào văn hoá vùng miền chúng ta cần có cách làm khác, cần có một nhà đầu tư ra tấm ra miếng, phải là một chiến lược dài hạn, ít nhất là 05-10 năm và phải tập trung vào cơ sở hạ tầng, mở rộng mô hình kinh doanh. Trong 05 năm đầu nên đầu tư vào cơ sở vật chất chuẩn, chuyên nghiệp hóa công tác tổ chức và truyền thông (Livestream chất lượng cao, hình ảnh branding). Doanh nghiệp sẽ gắn tên tuổi mình với hình ảnh thượng võ, bền bỉ, và trách nhiệm xã hội. 05 năm tiếp theo, mô hình phải tạo ra lợi nhuận bền vững thông qua tiền vé show diễn, phí trải nghiệm, bán hàng lưu niệm... đây là thời điểm hoàn vốn (ROI) và mở rộng, điều chỉnh mô hình kinh doanh, quy trình đào tạo ra nước ngoài (nhượng quyền thương mại), đưa tên tuổi Võ cổ truyền Bình Định đến với bạn bè quốc tế.
Vậy lợi ích của nhà đầu tư như thế nào? Võ sư Tiễn chia sẻ “Nhà đầu tư không chỉ nhận lại vốn đầu tư mà còn nhận lại giá trị vô hình lớn hơn rất nhiều như:
Thứ nhất: Tăng cường hình ảnh thương hiệu khi gắn bó 5-10 năm cho thấy doanh nghiệp có trách nhiệm xã hội sâu sắc và cam kết bảo tồn di sản.
Thứ hai: Nhà đầu tư chiến lược sẽ độc quyền khai thác thương mại đối với các sự kiện võ đài, các tour trải nghiệm do Võ cổ truyền Bình Định tổ chức tron nước và quốc tế, bao gồm bản quyền truyền hình, quảng cáo, và sản phẩm phát sinh.
Thứ ba: Nhà đầu tư đóng góp vào “Quyền lực Mềm” Quốc gia: Họ sẽ là Doanh nghiệp đi đầu trong nỗ lực đưa văn hóa Võ thuật tại Việt Nam vươn tầm thế giới. Tôi nghĩ rằng Nhà nước sẽ không đứng ngoài cuộc khi nhìn thấy Võ có thể nuôi sống Võ, nhân dân được thụ hưởng nguồn lợi từ Võ cổ truyền Bình Định mang lại. Nhà nước sẽ có cơ chế chính sách, hỗ trợ rõ ràng để khuyến khích và tạo điều kiện pháp lý, thuận lợi nhất để các doanh nghiệp mạnh dạng đầu tư vào các hoạt động bảo tồn và phát triển văn hóa đặc trưng của dân tộc.
5. Concert quốc gia Võ cổ truyền Bình Định - đây không phải là giấc mơ mà hoàn toàn có thể trở thành sự thật
Những chia sẻ của Võ sư Nguyễn Quốc Tiễn là tiếng chuông cảnh tỉnh về tiềm năng kinh tế và văn hóa đang chưa được khai thác một cách có hiệu quả. Qua những ký ức huy hoàng về hàng nghìn khán giả mua vé vào cổng những năm 80, 90, và qua sự đối chiếu với mô hình thành công của các quốc gia láng giềng, chúng ta thấy rõ một điều: Võ cổ truyền Bình Định không chỉ là di sản, mà còn là một "mỏ vàng" giải trí đang chờ được khai thác. Một ngày nào đó, Võ cổ truyền Bình Định được nâng tầm trở thành sản phẩm của niềm tự hào Đất Võ và dân tộc. Khi đó nó nói mới thực sự là hồn cốt văn hóa, là một ngành kinh tế vững mạnh. Những Concert quốc gia mang tên Võ cổ truyền Bình Định sẽ được phối hợp tổ chức với quy mô, ánh sáng, âm nhạc, truyền thông ở đẳng cấp cao nhất. Đây chính là chìa khóa để tạo ra thu nhập, nuôi sống được các bậc võ sư, huấn luyện viên, và các võ nhân đang ngày đêm bảo tồn và phát huy di sản.
Concert quốc gia về Võ cổ truyền Bình Định trong tương lại tại sao không?
Võ cổ truyền Bình Định đã có đủ Lửa và Thép, mảnh ghép còn lại chính là đòn bẩy Tài chính và nhà đầu tư chiến lược ra tấm, ra miếng để biến Đất Võ thành một trong những địa chỉ du lịch Võ thuật và văn hoá hàng đầu trong nước và quốc tế.
